Việc xét nghiệm và siêu âm trong suốt thai kỳ đảm bảo sự phát triển của em bé trong bụng mẹ, đảm bảo sức khỏe của mẹ và chẩn đoán được những nguy cơ dị tật để có hướng điều trị sớm cho mẹ và bé.

Trong khi mang thai ngoài việc khám thai định kỳ các mẹ cũng phải làm khá nhiều các xét nghiệm, siêu âm vào những thời điểm quan trọng trong thai kỳ. Với rất nhiều những thông tin trên internet, trên báo đài hoặc nguồn thông tin từ người thân, bạn bè đôi khi khiến các ông bố bà mẹ không biết chính xác phải thực hiện những xét nghiệm gì? Siêu âm vào những thời điểm nào trong thai kỳ? Hoặc là sự khác nhau giữa siêu âm 2D, 3D, 4D là như thế nào?... Giống như lo lắng, quan tâm của một số bà mẹ chia sẻ cùng ChuChuBaby:

Chị Trần Thị Lại: Trong quá trình mang thai mình cũng hơi lo lắng việc bác sĩ siêu âm nhiều lần như vậy có ảnh hưởng gì đến em bé không?

Chị Trần Thị Bích Huyền: Em đang mang bầu tháng thứ 6. Siêu âm nhiều lần rồi nhưng không biết từ đây tới lúc sinh còn siêu âm bao nhiêu lần nữa? Không biết lần nào là siêu âm quan trọng, lần nào có thể bỏ qua được?

Mang thai quả thật là một niềm hạnh phúc lớn lao cho nên tất cả các ông bố bà mẹ rất quan tâm đến các xét nghiệm và siêu âm quan trọng trong thai kỳ. TS. Bác sĩ Lê Văn Hiền với kiến thức chuyên ngành Sản phụ khoa phong phú và nhiều năm kinh nghiệm công tác sẽ giải đáp những thắc mắc thường gặp về vấn đề này.

Khi chị em phụ nữ nhận biết được tín hiệu có thai thì cần phải thực hiện siêu âm gì và vào thời điểm nào?

Thông thường, dấu hiệu đầu tiên của người phụ nữ biết được mình có thai đó là chậm kinh. Mẹ không nên vội vã đi siêu âm ngay vì siêu âm sớm cũng không thể phát hiện ra được đã có thai hay chưa mà lại thêm lo lắng. Thời điểm đi siêu âm tốt nhất là sau khi chậm kinh 2 tuần, khi đó đã có thể xác định trong tử cung có thai hay không, biết được vị trí của thai đó nằm trong tử cung hay ngoài tử cung hay vị trí bất thường thông qua siêu âm. Nếu thai nằm ở vị trí bất thường thì cần có biện pháp điều trị hoặc mổ tùy trường hợp.

Khi mang thai có các cột mốc siêu âm quan trọng đó là:
- 3 tháng đầu siêu âm ít nhất một lần để có thể xác định tuổi thai. Bởi vì siêu âm 3 tháng đầu có thể chẩn đoán chính xác tuổi thai, sai số chỉ ± 3 – 5 ngày.
- Từ tuần 11 đến tuần 13 + 6 ngày: siêu âm để phát hiện dị tật thông qua việc đo độ mờ da gáy
- Từ tuần 20 đến tuần 24: siêu âm 3 chiều (3D) hoặc 4 chiều (4D)
- Từ tuần 30 đến tuần 32: siêu âm để biết vị trí bánh nhau.
- Từ tuần 35 đến tuần 36: siêu âm để đánh giá sức khỏe thai nhi.

Nếu các mẹ đi siêu âm sớm hoặc trễ hơn các cột mốc này liệu có ảnh hưởng gì hay không?

Độ mờ da gáy của thai nhi chỉ xuất hiện ở thời điểm 11 tuần đến 13 tuần + 6 ngày. Nếu mẹ đến sớm hơn hoặc trễ hơn thời điểm này thì sẽ không thấy được độ mờ da gáy đó nữa, không làm được xét nghiệm tầm soát một số dị tật về nhiễm sắc thể cho thai nhi.

Tuy nhiên, nếu đi siêu âm muộn, mẹ có thể làm một xét nghiệm khác là xét nghiệm Triple test và siêu âm ở tuần thứ 15 đến tuần 20 để khảo sát một số dị tật ở thai nhi.
Siêu âm 3D, 4D thời điểm nào cũng có thể thực hiện được nhưng nếu mẹ thực hiện sớm sẽ không thấy rõ tất cả các dị tật nếu có ở thai nhi. Hoặc là siêu âm muộn thì lúc đó thai đã lớn, đầu dò siêu âm không thể khảo sát một cách toàn diện các dị tật bên ngoài của thai nhi. Bởi vậy thời điểm tốt nhất để siêu âm 3D, 4 D vẫn là từ tuần thứ 20 đến tuần 24.

Nhiều bé sinh ra bị dị tật. Vậy việc siêu âm có thể tầm soát được hết những dị tật đó ở thai nhi?

Siêu âm là nhìn hình ảnh để chẩn doán dị tật về hình thái học ví dụ như sứt môi, dị tật về tim… Tuy nhiên một số dị tật khác không thể hiện về hình thể bên ngoài thì không thể phát hiện như: bất thường về nhiễm sắc thể, hội chứng down, đục thủy tinh thể, mù điếc bẩm sinh…

Một số mẹ sau khi xét nghiệm Triple test được chẩn đoán nguy cơ dị tật cao. Khi nhận được kết quả như vậy thì có biện pháp gì để xử lý hay không?

Khi xét nghiệm trả lời nguy cơ cao thì bố mẹ cũng đừng quá lo lắng vì xét nghiệm đấy không có nghĩa là chắc chắn con mình sẽ bị bệnh, bị dị tật. Ví dụ như 1/100 nghĩa là 100 đứa trẻ thì có 99 đứa trẻ bình thường, 1 đứa trẻ bị bệnh. Chúng ta làm bước tiếp theo là sinh thiết thai nhau, chọc ối để làm xét nghiệm về nhiễm sắc thể. Qua xét nghiệm sắc thể đó sẽ chẩn đoán được chính xác con mình có bị bệnh hay không.

Có nhiều hình thức siêu âm như 2D, 3D, 4D… thì các hình thức này có khác nhau nhiều không và thích hợp cho những thời điểm nào trong thai kỳ?

Siêu âm 2D còn gọi là siêu âm trắng đen là siêu âm khá thông dụng phù hợp cho tất cả các giai đoạn trong thai kỳ.

Siêu âm 3D, 4D thêm “chiều” về thời gian và không gian sẽ thấy rõ các hình ảnh về bên ngoài của thai nhi để có thể phát hiện những dị tật. Thời điểm lý tưởng: tuần 20 – 24.

Siêu âm Doppler màu: nhìn thấy là siêu âm trắng đen nhưng thỉnh thoảng có những vệt màu đỏ vệt màu xanh. Siêu âm Doppler màu để xem dòng máu đi qua tuyến nhau của bé nhiều hay ít.

Trong suốt thai kỳ phải thực hiện bao nhiêu xét nghiệm?

Khi mang thai 3 tháng đầu nên làm những xét nghiệm tổng quát cho người mẹ để phát hiện một số bệnh lý như viêm gan, giang mai, HIV… Nếu có bệnh thì điều trị sớm để ngăn ngừa lây sang cho em bé.

Xét nghiệm tiểu đường: Người Việt Nam có tỉ lệ mắc tiểu đường khá cao (15 – 25%). Khi mang thai rất dễ bị tiểu đường cho nên cần làm xét nghiệm tầm soát tiểu đường trong thai kỳ.

Xét nghiệm kiểm soát thiếu máu: 20% dân số Việt Nam bị thiếu máu, trong đó nhiều người bị thiếu máu do di truyền. Qua xét nghiệm nếu như có thiếu máu thì mẹ làm thêm xét nghiệm để xác định thiếu máu do thiếu sắt hay di truyền. Nếu thiếu sắt thì bổ sung sắt, nếu di truyền thì cần xét nghiệm thêm cả người bố. Nếu cả bố và mẹ đều thiếu máu di truyền thì em bé sẽ có nguy cơ bị thiếu máu rất nặng.

Nếu như tất cả các xét nghiệm đều có kết quả bình thường thì tới khi sinh làm xét nghiệm tổng quát trước khi sinh cho người mẹ.

Trước khi sinh mẹ cũng đã phải chuẩn bị chu đáo các đồ dùng cho mẹ và bé rồi phải không nào. Lưu ý chọn mua bình sữa nào tốt cho trẻ sơ sinh và tham khảo các loại bình sữa chất lượng chuẩn Nhật, an toàn tuyệt đối của ChuChuBaby nha mẹ.